Dün ( 15 Mart 2008 ) Keçiören Belediyesi ile TÜDEV’in ortaklaşa düzenlediği bir panele katıldım. Konuşmacılar arasında üniversiteden hocam, Doç. Dr. Bilgehan Atsız Gökdağ da vardı. Panel ilk önce Keçiören Belediye Başkanı Turgut Altınok‘un konuşması ile başladı. Daha sonra Afganistan Büyükelçiliğinin başkâtibi konuşma yaptı. Daha sonra da panel konuşmacılarına sıra geçti.
Ben de panelden çıkardığım birkaç notu sizlere aktarmak istiyorum.
- Bugün nüfusu 35 milyon civarında olan Afganistan’da 6 milyon civarında Hazara Türk’ü yaşıyormuş.
- Hazara Türklerinin bugün kökenine dair bir sürü söylenti varmış. Daha doğrusu insanlar onların kökenini Farslara dayıyorlar ve o şekilde propagandasını yapıyorlarmış.
- Eskiden Türkçeyi kullanan Hazara Türkleri bugün zoraki Farsçayı kullanıyorlarmış. Tabiîki kullandıkları Farsça içerisinde bir sürü Türkçe kelimeler de var. Bunları bize Bilgehan Hoca aktarmıştı.
- Hazara Türkleri diğer Türklere (Türkmen, Özbek) kuzen anlamına, amcaoğlu anlamına gelen bir kelime ile seslenirlermiş.
Merhaba, yazılarımı beğendiysen Instagram hesabımı takip ederek daha güncel paylaşımlarıma bakabilirsin. Kendinden bir şeyler bulacağına eminim.
22 Yorumlar
Bugun izledigim bir film de duydugum Hazara kelimesini merak edip girdim bu siteye cok guzel bir film izlemenizi tavsiye ederim
Film Amir and Hasan in cocuklugunda Kabilde baslayip daha sonra Ruslarin ulkelerini isgali uzerine ortaya cikan taliban ve aradan gecen 20 yil sonrasi ile ilgili kesinlikle izlemenizi oneririm
Orjinal adi : THE KITE RUNNER
@Şerife Hanım,
En kısa zamanda izlemeye çalışacağım. Teşekkür ederim. Ben de size eğer izlemediyseniz “Ömer Muhtar” isimli filmi izlemenizi tavsiye ederim.
35 ten sonra milyon yazmayı unutmuşsunuz hocam. Peki bu Hazara Türkleri hâlâ daha Türkçe’yi tam olarak okuyup yazabiliyorlar mıymış? Okuyabilirler belki ama yazamazlar diye düşünüyorum…
Teşekkürler Recep, düzelttim. Şimdi yazma derken neyi kastettiğini tam anlayamadım? Zaten yazı dili ve konuşma dili olarak Farsçayı kullanıyorlar. Yani Arap alfabesini.
insanların bu dünyada neler yaşadığını ve ne koşullarda nelere maruz kaldığını anlatan çok önemli başyapıt uçurtma avcısı seyre değer teşekkürler hıncal uluç izlememe vesile olduğunuz için türk hiç bir zaman hiç bir yerde ne yarı yolda nede satmaz hasan bunu göstermiş yaşadıklarıyla
Selamlar ve saygılar…
değerli kaan bey ben bir HAZARA TÜRKÜyüm ve Türkiye’de yaşıyorum..
bahsettğiniz panelki aslında panel değil de Afganistan Hazara Türklerinin Lideri Şehit Ustad Abdül Ali MAZARİ’nin şehadetinin yıl dönümünün 13. yıl dönümü dolayısıyla düzenlenmişti..
Panele katılmışsınız Hazara Türkleri ile ile az da olsa bilgi sahbi olmuşsunuzdur.
Uçurtma Avcısı filmi ile ilgili de şunu belirtmek istiyorumki.. eğer izlediyseniz o filmde HAzara Türklerine bir hakarettir ve Afganistan’da o filmin gösterimi yasaklamıştır.
Evet tabiki doğru olan yerleri var.
fakat izlediğimde baya gerdi beni…
her neyse kusura bakmayın zamanım kısıtlı bu kadar yazabildim şimdilik..
@Hazara,
Evet Ustad Abdül Ali Mazari’nin şehadetinin 13. yıldönümü vesiylesiyle düzenlenen bir panelde. Ancak yarım yamalak gösterilen bir sılaytın dışında ve hayatına dair ufak bir aktarımın dışında onunla ilgili pek bir şey öğrenemedik. Allah’tan kendisine rahmet dileyelim. Bahsettiğiniz filmi izlemedim ancak izlemeyi isterim.
Teşekkürler.
Selamlar tekrar..
Haklısınız Kaan bey dediğiniz gibi fazla bilgi sahibi olmak zor o kadar kısa bir zaman diliminde..
zaten Ustad MAZARİ’nin hayatını öğrenmek ve anlamak o kadar kısa zaman ieçrisinde imkansızdır..
Rahmeli Afganistan Türklerinin (Hazara&Özbek) hakkını alabilmek için hayatını adamış bir isim,hem Soviyetler işgali zamanında hem de ondan sonraki dönemlerde..
Yakın geçmişte Afganistan’da bir Hazara gencin yüksek eğitimi alması yasaktı hele hele askeri okullara alınmaları kesinlikle yasaklanmıştı (anayasada)
Ama bu büyük insanın mücadele ve fedakarlıkları sonucunda Hazara Türkleri normal bir insan olaraka yaşama hakkına sahip olmuştur..
Saygılar
Degerli arkadaslar;
Ustad Mazari’nin (babe) sehitlik yildonumunu yine eskisi gibi buyuk bir fedakarlik ile kutladiginiz icin sizlere cooook sukranlarimi sunmak istiyorum sag olun var olun, yalniz musaede ederseniz burada bazi konularda fikirlerimi sizler ile paylasmak istiyorum.
1- Merasim ozellikle Babe icin hazirlanmisti yalniz Babe’den ve onun hayatinda pek fazla bahsedilmemis, keske daha cok bizim babe’den bahsedilseydi.
2- Bazi arkadaslar yazdiklarina gore guya Hazaralar farscayi zorla kullaniyorlarmis ve kendi dillerini unutmus, hazara milleti bu sozleri haketmiyor, ayrica farsca dili da hazaralarin dilidir ve bunu kimse inkar edemez ve kimse de utanmamalidir (gurur duymali), sadece farkli bir sive ile konusuluyor.
3- Hazaralar Hazaradirlar, Afghanistan’in caliskan durust ve namuslu vatandasidirlar. Eger kimse bizi tanimak isterse, bizim dostumuz olmak isterse, bize yardim etmek isterse, bizden yardim almak isterse, bizi Hazara olarak gorecek ayni zamanda Afghanistan Vatandasi olarak. Bence artik bir eke gerek yok.
selamlar, degerli ahmed kardesim, bende aynen sana katiliyorum. baska birsey soylemeye gerek yoktur
Değerli Kaan bey.Ben de İstanbul’dan bir Hazara Türküyüm.Sitenize bizim Hazaralar ile ilgili koyudğunuz matlep dolayı size çok teşekkür etmek istiyorum.Ben de bu fırsattan yararlanarak ve iznini varsa bizim halkla ilgili genel bir bilgi vermek istiyorum.Türkiye’deki kardeşlerimizde Hazara türkleriyle ilgili genel bilgileri olma umuduyla. HAZARA TÜRKLERİ:
Hazaralarla ilgili genel bilgiler:
afganistanın nufusunun %40 nı Türkler oluşturmuştur ki bunlardan hazaralar en büyük türk topluluğudur(6-7 miyondur). Hazaralar bütün afganistanda dağılmışlar. Fakat afganistanın merkezinde yani hazaristan bölgesinde(bamyan, daykundi, gor,gazni, horozgan, besut, )hazaralar çoğunlkutadır.
Hazaralar 13. asıra kadar tek bir isimle tanınmamıştır. Bu yüzden tarihçiler onlara türk tatar,Türkmen ,zavuli, berberi ,Halaç, Karluk, çakal , Laçin ,adlarıyla isimlendirmişlerdir.
Şu andaki durum:
Afganistan’ın parlamentosunda 220 millet vekilinden 45’ini hazaralar oluşturuyorlar.devlette 6 bakanı vardır.
Hazaralar Zor iklim koşullarına sahip oldukları ve devlet tarafından yapılan eşitsizliklerden dolayı ekonomik açıdan pek gelişmemiştir. Bu da hazaraların diğer bölgelere göç etmesinin en önemli faktörlerinden biridir. Maalesef son zamanlarda bu da diğer etnik gurupların hazaralara karşı negatif tepkilerine sebep oluşmuştur.
Afganistan ı bu durumdan ancak kurtarabilen unsur ilim ve eğitim olduğunu çok iyi bir şekilde hazaralar fark ettikleri için, çoğu yoksul olmalarına rağmen eğitime çok önem veriyorlar. Bu süreç 30 seneden beri şiddetli bir şekilde hazaralar içinde başlamıştır. Örnek olarak üniversitelere giren hazaraların sayısı %40-50 olduğu buna kanıt olabilir.
Hazaraların şifahi halk edebiyatında türk dünyasının tamamında rastladığımız Ergenekon Destanı, Köroğlu Destanı, Ferhat ile şirin Hikayesi , keloğlu Masalları, Nasrettin Hoca fıkraları canlı bir biçimde yasamaktadır. Hazaralar‘a göre türkler (Moğollar ) iki kere hicret ettiler. Bu göçlerden biri Ergenekon diye bir bölgeye olmuştur. Ergene, dağın kenarı ,kon yesil yer demektir. Dağlık yeşil bir yerin adini Ergenekon koymuşlar. Ergenekon bölgesi hazarıstandaki Uruzgan şehri olmalıdır.
Hazaralar diğer türklere kardas ve ya soydaş anlamında kavım diye hitaba etmektedirler. Türkmenleri amca oğlu anlamında ‘ Abağa ‘kelimesiyle, Özbeklerden teyze oğlu anlamında (bole) kelimesiyle bahs ederler.
Hazaraların tarihini üç dönemde ele almak mümkündür.
1) büyük ve güçlü hazaralar 19. asra kadar:
hazaralar türk moğoldur. Afganistanın en eski yerleşik milletlerindendir.
Oğuz han ilk Türk hükümetini kurabilmek için ve onu büyük fetihlerde destekleyen kabileler: Uygur, Karluk,Kıpçak kılı, ağacan veya bağceri idiler bu isimler hazara toplumunda çok yaygındır.
40-220 M.S kuşaniler Hazaristanda en büyük medeniyeti kurmuşlar bu dönem de orta Asyanın medeniyeti en üst seviyeye ulaşmıştır.
Kuşanıların 2. hanedanın kurucusu olan Kanişkae kebir türk Moğollu asıllı olan kuşan kabilesine mensuptur .hazaraların doğu tarihinde en önemli, ecdatlarındandır .dünyanın en
büyük heykelleri de bu dönemde yapılmıştır.
2) Diğer kabileler gibi hazaralar, Abdurrahman dönemine kadar.
Afganistanda MS 50.yılından 18. asrın ortalarına kadar türk hakimiyeti ve Türk devletlerini görüyoruz bunlar sırasıyla . saka kuşan , akhunlar ,samanoğluları, gazne Türkleri, Selçuk devleti, harezm şahlar , Timur ve Babür imparatorluğu
3) mahrum ve mazlum hazaralar: bu dönemde Abdurrahman hazaraların %65 ini katliam ediyor.Dünyanın en büyük heykelinin yüzü bu dönemde kesilmiştir.Sırf gözleri çekik olduğu için ve Türklere ait olduğu için.Peştunlar hazarlara düşmanlıları hem onların Türk olmalarından hem de Caferi mezhebine bağlılıklarından gelmektedir.Afganistanda en fazla zulme hazara Türkleri uğramıştır. Son ikiyüzyıldır hazara Türklerinin okumalrı engellendi çocukları zorla ellerinden alınmış Kandahar,Hindustan piyasalarında köle olarak satılmış.Afganistanin en verimli bölgeleri hazaraların elinden alınmiş ve hazaralar sürgüne uğradılar.mesela hazaralar bir dönemde Kandahar,Zabul,Helmand şehirlerde yaşıyorlardı fakat saldırıya uğradıkları için mecburen dağlara göç etmişler.bildiğiniz gibi dağ çok iyi bir sığınaktır.böyle bir durumda insanın ilk yapabileceği şey canını kurtarmaktır. Hazaralar daha az zulme uğramak için kendi dilini bırakıp Farsça konuşmaya başladılar.bu durum maalesef sadece hazaralara ait olmayıp afganistanda diger türk etniklerine de sızmıştır.mesele Halaçlar Peştunca,Afsharlar ve Kızılbaşlar Farsça konuşuyorlar.20-30 yıl öncesine kadar hazaralara bu zulüm yapıldı.
Hazaraların farsşa konuşmanın en önemli sebebi de budur.
1978 yılında Sovyet birliği afganistanı işgal edince afganistanda kızıl ordu ve kominist devleti karşı ilk ayaklanan hazara mücahitler idi . bu ayaklanma üstad abdül ali mezarinin önderliğinde çarkent ve deresuftan başlayıp sonra diğer bölgelere sıçrıyor.
Kominist devleti çöktükten sonra hazara toplumu afganistanda eski duruma geri gelmesi için toplumda biriğin olmaması yegane sebebi geçmişteki adaletsizlik olduğunu defalarca beyan edip afganistandaki etnikler bundan sonra özgür ve barışçıl bir şekilde yaşanması için afganistandaki yeni kurulan İslam devleti bütün etniklere eşit hak sağlanması gerektiğini defalarca ifade etmişlerdir. Ki maalesef diğer guruplar tarafından kabul görmemiş ve 14 sene savaşa neden olmuş ki bu savaşta hazara halkı afganistanda en büyük zarar gören halk olmuştur örnek olarak: rabbani hükümeti tarfından kabilin batısı kabildeki hazara bölgesi tam viraneye çevrilmiştir. Ve Taliban zamanında hazaraların iki ilin de,mezarişerif ve yakavlank büyük katliamlara maruz kalmışlar ve aynı zamanda bamyandaki hazaralara ecdatlarından miras bırakılmuş dünyada eşi olmayan iki büyük buda heykeli yıkılmıştır. Bu savaşta ekonomik olrak da hazralar en büyük zararı görmüştür. Yakalşık 3 milyon insan göçe zorlanmıştır.
istanbuldan siteye hazaralarla ilgili yazıgönderen hasan beye teşekkkürü ederim bizleri afganistan türklüğü hususunda aydınlattı ancak biz bu yazının dahada geliştirilerek gelenekleri de içine alacak şekilde yazılerına devam etmesini istiyoruz ayrıca birazda avşarlara deyinirse mutlu oluruz selamlar.
Selamlar, Hazara isimli kardeşime birşeyler söyleme gereği duydum.
Öncelikle Kite Runner filminin Hazaralara hakaret ettiğini ileri sürmüşsünüz, açıklar mısınız?
Ne zamandan beri peygamber gibi resmedilen bir çocuk sizin için hakaret anlamına gelmekte?
Bende filmi izlemeden Hazaralar hakkında bilgi sahibi değildim. Ama izledikten sonrada filmdeki Hazaraların temiz kalpliliğinden, ve peygamber sabırından çok etkilendim. spoiler vermemek için filmdeki sahnelerden örnek veremiyorum ama bence o film bütün afganistanda gösterilmeliki insanlar yaptıkları bu ırkçılıktan utanabilsin.
Selamler;
Ben ali khawari Hazara Turklerindenim.
Afganistan Samangan ilinde dogdum…..
Universiteyi Turkiyede okudum.Halkima hizmet etmek icin2007 yilinda Afganistana Dondum.
Gecensene Afganistan Ilimler Akademisinde calistim,simdilik MADAN Bbakanliginda Danisman olarak calismaktayim.
Bu sitenin tum ziyaretcilerinden tesekkur etmek istedin.Afganistanden yeni habarlar makalalar….. bilgi etmek istersiniz….www.turanhazara.persian.blok.ir
ziyaret edebilirsiniz
Arkadaşlar, Bu site ye ilk kez girdim. Çok sevindim. Bilmezdim ki Hazara Türkleri bu kadar çok sayi de gelıp mesajlar yazmışlar. Çok mutlu oldum gerçekten. Afghanistan da malesef Hazaralar haketmediği şekilde yaşamişlar. Bana göre bizim haklarımızı çalan şey dillermizi kayipetmek ve iran kulturunu takip etmektir. Keşke biz hala Türkçe/Moğolca konusmus olseydik! Tüm Türk millet aynı kanı taşyor. Birbrimizi bu yuz dan çabuk kaynaşıyoruz. Bizim zengin kütürümüz ve tarihimiz vardı ama hepsini kayip edip mahkumlar gibi hayat yaşıyoruz Afghanistan de. Çok çalişmamiz gerek. Burdeki her kes için çok teşekkürler. Sağ olunuz var olunuz.
Hazaralar için hepımız tarafindan bol şans.
Herkesın dediği gibi Ata Mazari hakkında kitaplar yazmak gerek.
Merhabalar,
Bahsi geçen filmi bir vesileyle bugün izledim. Daha önce duymadığım “hazara” kelimesini google’den bakınca bu site çıktı karşıma. Yorumları okudum. Az çok bilgilendim. Teşekkür ederim. Ancak merakımı celbetti. Yorumların birinde Hazara arkadaş filmin Hazaralara bir hakaret olduğunu yazmış. Neden böyle düşünmüş merak ettim doğrusu. Orada Hazara diye bahsedilen çocuk dürüst, hatta fazlasıyla dürüst ve vefakar. Bunlar utanılacak şeyler değil tam tesine gurur duyulacak şeyler değil mi?
Filmin Afganistan’da yayınlanmasının yasaklanması Hazaralarla mı ilhili yoksa Talibanla mı ilgili?
ben bir hazara türküyüm ve yaklaşik 3 yıldır istanbulda yaşiyorum .bende yılmaz kardaşıme katılıyorum bu kide runner filim hakkında .neden çünkü yanliş bizden değil ve bize çok dürüst ve doğru insanlar gösterdiler ve bu gürür duymaliır utanacak bişey yok …..burdan bütün türk ve hazara arkadaşlara selamlarıme iletiyorum ve benimle hazara hakında konuşan biri varsa beni ekleye bilir ,,saygilar..
hazara ismini dün bir solukta hıçkırıklarla okuduğum uçurtma avcısı adlı eserde duydum.eğer bütün hazaralar bu kitaptaki gibi bir ahlaka sahipseler ne mutluki islam ahlakına sahipler demektir.kitap sayesinde hazara hayranı oldum diyebilirim.
benim merak ettiğim dinleri nedir,yukarda hazaralar anlatılırken buda heykelinden bahsedilmiş.şiiler mi,müslümanlar mı yoksa budayamı inanıyorlar.
hatam varsa af ola.lütfen beni bu konuda aydınlatın
merhaba!!
hepinize tesekkur ederim…filmi ben de izledim. cok guzel bir filmdir.. hazaralara hakaret etmiyor. sadece ordaki talibanlar pestun milletinden oldugu icin pestunleri rencide etmesin diye afganistanda gosterilmesini yasaklamislar..
Berna’ya hitap edip soyleyecegim..Hazaralar caliskanlik, yardimseverlik, birlik, zeka,ve sadik olduklariyla taninyor afganistanda..
hazaralar’in atalari gecmiste buddhist olmus olabilirler ama elhamdulillah islam dogdugunda islam’i secmisler ve muslumanlar..orda berna demis ya, bu hazaralar budhist mi, sii mi, musluman mi? sii’yi muslumandan ayiramayiz ki.. sii de islamin bir mezhebi’dir ve hazaralarin cogu Sii muslumanlardir..
tesekkurler
Merhabalar Hazara Türk’ü kardeşler.
Uçurtma avcısı kitabını okudum ve ardından bin muhteşem güneş kitabını okuyamaya devam ediyorum.şimdi de hazara kelimesini araştırmak istedim,hazaraların moğol torunu olarak anlatılmasının yanında Hazara Türk’ü tanımını görünce size kanım kaynadı ki isyankar ruhunuz sabrınız ve zaferleriniz zaten sizin TÜRK olduğunuzu tarif ediyor.Tekrar selamlar size ve Afganistan ve Hazara Türk’leri artık daha fazla dikkatimi çekecek ve kalbim sizinle….Allah’a emanet olun TÜRK kardeşlerim…
tüm hazara kardeşlerimize sevgilerle…bende uçurtma avcı sını okudum bazı bölümlerini abartılı buldum insan oğlunun yaşadığı her yerde yaşamı doğayı ahlakı bozan bir sürü şeyler var kim bilir ne kdar yakınımızda kaç hasan lar kaç ayşe ler var.
merhabaa! bahsettiğiniz uçurtma avcısı kitabını yeni bitirdim ve bir arkadaşında dediği gibi hazara hayrani oluverdim.halit huseyni’ye bu kitabı yazdığı için minnetarm. çünkü bi çok insanın ismini bile duymadığı bi türk topluluğunu bizlere hatirlattigi için. kitabı ağlayarak okuduğuma yemin edebilirim! sürükleyici ve iç burkan. ben kitabın hazara’lara hakaretten çok onları insanlara hatirlattigi için teşekkür borçlu olduğumzu düşünüyorum.