nitel ve nicel nedir, nitel ve nicel anlamlı sözcükler

Nitel ve nicel anlamlı sözcükler konusu yine Öss  YGS ve Oks, SBS TEOG’da işlenen konulardandır. Bu konu da soyut ve somut anlam konusu gibi karışması muhtemel konulardandır. Biz işte bu başlıkta nicel anlamın ve nitel anlamın ne olduğu, birbirinden ayırt edilmesi için nelerden yararlanılacağını göreceğiz ve örneklerle konuyu pekiştireceğiz. Yine ilk olarak nicelin ve nitelim tanımını yapmak kanımca yararlı olacaktır:

Nicel anlam: Ölçülebilen, sayılabililen, miktarı tespit edilebilen, azlığı ya da çokluğu belirlenebilen sözcüklere nicel anlamlı sözcükler denir. Örnek: İri taş, büyük halı, taze ekmek, küçük bardak, temiz yol vs.

Nitel anlam: Ölçülemeyen, sayılamayan, miktarı tespit edilemeyen sözcüklere ise nitel anlamlı sözcükler denir.Örnek: kötü gün, mutlu adam, neşili insan, garip davranış vs.

Şimdi nitel anlamlı sözcükleri ve nitel anlamlı sözcükleri birbirinden nasıl ayırt edeceğimize bakalım:

Nitelikli bir insan. ( Bu sözcükte nitelikli insan derken, kişinin elinden iş geldiği hususu , vasıflı olduğu vurgulanmıştır. İşte buradan hareketle nitelik kelimesi için insanın tartılamayacak bir özelliğini vurgulamış diyebiliriz. Yani nitel anlamlıdır. )

Örnekler:

Kahvaltıda mutlaka taze ekmek olmalı. ( Burada ekmeğin tazeliğini biz ölçebiliriz. Bayat olup olmadığını ellediğimiz zaman anlarız. Dolayısıyla burada taze sözcüğü nicel anlamlı bir sözcüktür. )

Büyük bir balık yakaladık bugün. ( Bu cümledeki balığın biz büyüklüğünü ve küçüklüğünü çeşitli aletlerle tespit edebiliriz. Bu nedenle buradaki büyük sözcüğü nicel anlamlı bir sözcüktür. )

Ağır olan torbayı ben alayım. ( Bu cümlede torbanın ağırlığını biz tartabiliriz. Yani buradaki ağır sözcüğü nicel anlamda kullanılmıştır. )

Çok ağır birisi, oturmayı kalkmayı iyi biliyor. ( Bu cümledeki ağır kelimesi de normalde nicel anlam bildirirken bu cümlede nitel anlam bildirmektedir. Çünkü ağır sözcüğünden kasıt, kişinin oturaklı olduğunu vurgulamaktır. )

Çok terbiyeli bir çocuk. ( Bu cümledeki terbiye sözcüğü nitel anlamda kullanılmıştır. )

Kaan Fakılı

Merhaba, yazılarımı beğendiysen Instagram hesabımı takip ederek daha güncel paylaşımlarıma bakabilirsin. Kendinden bir şeyler bulacağına eminim.