Bir süredir bir şeyler kaleme alma konusunda çok tembel olduğumun farkındayım. Üstelik bu tembellik sadece bir şeylerin kaleme alınması ile de sınırlı kalmıyor. Maalesef hayatımın gidişatını epey olumsuz bir yönde etkiliyor. İnşallah tez zamanda düzelirim.
Bir ara öğrencilerimin ve birkaç arkadaşın tavsiyesi ile Hint filmlerini izlemeye başladım. Belki bu tavsiyeden de önce Slumdog Millionaire filmine duyduğum ilgi, Hint filmlerini sevip sevmeme konusunda beni hiç düşündürmemişti.
İyi yazılmış bir kitap, senaryosu-oyunculuğu güzel bir sinema filmi, kurgusu güzel bir tiyatro bana her zaman hayatımı ve kendimi sorgulatacak kadar anlamlı gelmiştir. Eser boyunca hayatımı anlamlı kılan her şeyi düşünür ve bir şeyleri belki de değiştirmek gerektiğini sık sık kendime telkin ederim.
Son günlerde okumaktan, gezmekten fırsat buldukça film izlemeye devam ediyorum. Birkaç öğrencimin tavsiyesini hayata geçirmemle sıkı bir Aamir Khan izleyicisi olduğum aşikâr. Belki onun filmleri de apayrı bir yazı konusu olur. Hattâ her filmi bir yazı dizisi bile olabilir.
Evimde televizyon olmadığı için gündemdeki dizileri, yarışmaları veya başka programları bir müddet geriden takip etmem gerekiyor. Kültürel bazı programları, tartışma programlarını, sevdiğim dizi ve filmleri takip edememe sıkıntısı yaşasam da bu durumun faydası yok değil. En azından kitaplarla daha fazla haşir neşir olabiliyor, kendime daha çok vakit ayırabiliyorum. Ve bir de işin en güzel tarafı bazı programların düzeysizliğini görüp de sinirlenmiyorum. Tabii eş dost ziyareti esnasında izlediklerimi saymazsak.
Bu akşam tevafuken bir yerde ATV‘de yayımlanan “Güven Bana” isimli yarışma programını izledim. İsmiyle zerre alâkası olmayan programın içeriği bence bir toplumun kültürü, dini, yaşayışı gibi dinamiklerini yerinden oynatmak için ne gerekiyorsa hepsini bünyesinde barındırıyor.
Kerahet vakti yazdığım yazıların etkisinin hem okuyucu açısından hem de benim açımdan uzun soluklu gittiği yadsınamaz bir gerçek. Bu sebeple sanki kerahet vaktinde insanı yazı yazmaya iten ruh halinin diri olduğunu düşünüyorum. Belki de sabah namazının ardından, havanın da hafif esmesiyle birlikte zihin bir arınma yaşıyor ve yeni güne başlıyor olabilir.
Yüksek lisans konusunda sürekli bir şeyler karaladığımı bilmeyen yoktur. Benim hayatımda her daim konuştuğum “tez”, “yüksek lisans” gibi kavramlar vazgeçilmezlerim arasına girdi.
Gerek benim tembelliğim, gerekse de kaderimin bana cilvesi mi diyelim bilmiyorum ama uzadıkça uzadı. Tabii “her şerde hayır, her hayırda şer vardır.” düsturundan hareket edersem bana bu tez meselesinin kattıkları yok değil.
Öncelikle hayatı tanıyan, “herkes”leşmeyen, varoluşunun farkında olan bir yazarın külliyatını okumak, o yazarı yakından tanımak şerefine nail oldum. İnsanın kendine yabancılaşmasını, insanî yaşam alanının yitimini, ne kentli olabilen ne de köylü kalabilen insanın ıstırabını o naif üslûbuyla, umudunu hiç kaybettirmemecesine anlatan bir yazar: Mustafa Kutlu.
Bu cümlelerimi tezin önsözüne ya da giriş bölümüne saklamalıyım sanırım. Ben sadece tezle ilgili yaptığım okumaların hayatımı ne denli etkilediğinden bahsetmek istedim.
Kendi “yaratılış süreci”nin farkında olan tek varlık var ki o da “insan”dır. Yapacakları konusunda iradi davranabilen ve yaptıklarının sorumluluğunu üstlenebilen tek varlık “insan”dır. Bu sorumluluk duygusu “yaşayıp gitmek” ile “yaşamak” arasında yapacağımız seçimi etkileyecek farkındalık düzeyi yaratmaktadır.
Modernitenin her alandaki yansımasının, teknolojinin, sanayinin, paranın, giyimin, yeme-içmenin, televizyonun tutsağında olan ve kendisine dayatılanı hiçbir sorgu-sual gerektirmeksizin hayatına uyumlayan insan, kendisine sadece “bir defa” verilen bu an’ın farkında olmadan “yaşayıp giden” insandır.
Dünyaya geliş amacını bilen, modernitenin kendine dayattıklarını bir dizi sorgu-sual akabinde kabul eden ya da reddeden, “insanı yitim alanı” karşısında diri bir duruş sergileyen, “yaşadığı anın” kendisine sadece bir defa verildiğini tüm benliğinde hisseden ve bu an’ın acı da olsa tadını çıkaran, “yaşayan” insan.
“Yaşayıp giden” insan olmanın dayanılmaz hafifliği, buna rağmen “yaşayan” insan olmanın insanı sık sık yaralayan yönleri yok değil. Buna rağmen “herkes”leşmemek için direnmek gerek.
Son olarak:
“İnsan hayatta olduğu için evler yapar, ama ölümlü olduğunu bildiği için kitaplar yazar.” D. Pennac
Fizikçi, kimyager ya da biyolog olsaydım sanırım bu ruh hali ile yapacağım ilk şey “insan” üzerine araştırma yapmak olurdu. Biraz pozitivist eksenden çıkıp daha mistik bir eksene kayardım belki, ama insan biraz da böyle bir varlık değil midir zaten? İnandıklarını ispat etmeye çalışan, inancına delil arayan misal.
Şimdi insanın kimyası üzerine birkaç söz söylemek isterdim fakat kimya hakkında yeterli derecede bilgi sahibi değilim. Bu bilgi dünyam ve kelime dağarcığım ile “insanın kimyası” dediğim zaman henüz varlığını somut bir şekilde ispat edemediğimiz “ruh” kavramını çağrıştırıyor ve eşliyorum kendimce.
Kerahet vakti uykuya yatıp da uyanan kişinin ruh hali arasındaki değişikliği nasıl izah edersiniz?
Aşk acısı çeken, yakının kaybeden insanın acısını ruh mu çeker beden mi? Nasıl izah edersiniz?
Mutluluk vücudun neresinde teşekkül eder, ya da hüzün neremizi işgal eder? İzah edebilir misiniz?
Nitekim bu soruları uzatmak ve insan üzerine düşünmeyi sürdürmek mümkündür. Fakat yukarıda sorduğum birkaç soru bile nasıl da “insan” kavramını çözmeye bazen muktedir olamayacağımızı gösteriyor değil mi?
Bu yazıya başlarken aslında insanın kimyası üzerine bir deneme yazmaktan ziyade kendimin şu anki kimyası üzerine bir şeyler yazacaktım. Derler ya insanın bir eşek saati bir eşref saati… Benim de roman saatim, tez saatim, şiir saatim…
Bazı zamanlar okuduğum şiirleri anlama yetim öylesine titiz çalışır ki, sanki şairle aramda telepatik bir bağ oluşur. O şiirde aynen benim hissettiğimi anlatmak istemiştir. Hattâ daha da ileri gidip o şiirin şairi benimdir.
Az evvel günlüğüme not ettiğim, yazdığım eski yazıları karıştırırken İsmet Özelle ilgili yazdığım bir yazıyı gördüm. O yazının da girişine yazdığım bir dörtlük şu anda gerçekten de şiir saatim olduğunu hissettirdi.
Karanlık sözler yazıyorum hayatım hakkında
Aşklarım inançlarım işgal altındalar
tabutumun üstünde zar atıyorlar
cebimdeki adreslerden umut kalmamıştır
Kanla Kirlenmiş Evrak